Ze komt uit de prehistorie, de ‘Venus van Mierlo’. Veel afbeeldingen uit die tijd stellen vrouwenfiguren voor. Het zijn vruchtbaarheidsbeeldjes of -tekeningen die vaak venus worden genoemd. In Geldrop werd een steen gevonden met een hoogte van 7,4 centimeter met daarop een schets erop van een dansend meisje.
Canon van Mierlo
De bewoners van nieuwbouwwijk Luchen zijn niet de eerste bewoners van dit gebied. Want daar waar nu al die nieuwe huizen staan, woonden al mensen in de late bronstijd en vroege ijzertijd, dus tussen 1050 v Chr. en 500 v Chr.
Voorafgaand aan de bouw van Huize Bethanië vond een archeologisch onderzoek van de bodem plaats. Daarbij kwamen onder meer een ijzeren zwaard – ook wel sax genoemd – een mes en enkele andere metalen voorwerpen tevoorschijn.
In november 2009 was een aantal Mierlose heemkundigen alert op de werkzaamheden die plaatsvonden in een bouwput in de omgeving van de H. Luciakerk. Die alertheid had te maken met het feit dat aan de overkant, richting Bethanië, enige jaren daarvoor grote archeologische vondsten waren gedaan uit de 6e, 7e en begin 8e eeuw.
Hoe lang Mierlo bestaat, is niet met zekerheid te zeggen. We weten dat hier ver voor het begin van onze jaartelling mensen woonden en werkten, maar van een dorpsgemeenschap was nog geen sprake, laat staan van een eenheid met een eigen naam.
Van begin dertiende eeuw tot en met 1795 was Mierlo een vrije heerlijkheid. De heren van Mierlo waren de lokale machthebbers. Net als elders in Brabant heeft deze lokale machtsbasis een bewogen geschiedenis.
Aan het begin van de 16e eeuw was Karel V landsheer van de Nederlanden. Hij was katholiek en bepaalde dat al zijn onderdanen ook katholiek moesten zijn. Dat wekte veel onrust onder de bevolking. Er was veel kritiek op de houding van sommige katholieke, vaak hooggeplaatste priesters.
Aan het einde van de 16e eeuw vond in korte tijd een ware heksenjacht plaats in de Meierij en in Peelland. Het leek erop dat er een golf vanuit Cranendonck, over Eindhoven, Geldrop, Mierlo en Lierop naar Asten trok waarbij verschillende heksen, vooral vrouwen, werden opgejaagd en meestal werden veroordeeld.
In 1629 nam Frederik-Hendrik, prins van Oranje en generaal van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, de stad Den Bosch in. Zowel Spanje (katholiek) als de Republiek (protestants) wilden nu hun gezag doen gelden in de Meierij
Mierlo heeft zwaar te lijden gehad onder besmettelijke ziektes zoals de pest (1636), de rode loop (1779), de pokken (1824) en de cholera (1830). In het voorjaar van 1636 brak de pest uit in het gehucht Overakker. Al snel verspreidde zich dat nieuws.
Mierlo was enkele eeuwen geleden een overwegend agrarische gemeente. De boerenbedrijfjes voorzagen zoveel mogelijk in hun eigen behoeften. Gezinnen konden eten van de landbouwproducten en direct of indirect van het vee.
In 1813 kwam een einde aan de Franse overheersing en ontstond het Koninkrijk der Nederlanden. Koning Willem I zag het als zijn taak de economische omstandigheden te verbeteren. Want vooral op de arme zandgronden heerste veel armoede.
Tegenwoordig horen we het woord ‘missie’ weer vaker. Hiermee geven bedrijven en organisaties aan waar ze voor staan, welk doel ze hebben. Het woord is afgeleid van het Latijnse woord mettere. Dat betekent plaatsen of neerzetten.
In 1837 werd Reinier Vissers uit Oirschot benoemd tot pastoor in Mierlo. Een van zijn taken was het beheer van de fondsen van het inmiddels opgeheven Apostelhuis, een tehuis voor alleenstaande oudere mannen.
De eerste vermelding van een school in Mierlo stamt uit 1550. Toen lagen de school en de schoolmeesters-woning op het kerkhof tegen de muur. Het bleek in 1550 lastig om een schoolmeester te vinden. De net benoemde schoolmeester vertrok al snel naar Geldrop.
De H. Luciakerk heeft altijd op de plek gestaan waar hij nu staat, tussen de huidige Heer van Scherpenzeelweg en de Pastoor de Winterstraat. Voor de inwoners van Mierlo-Hout was dat een hele reis toen zij nog niet over een eigen kerk beschikten.
Op 28 juni 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit. Nederland kon gelukkig zijn neutraliteit bewaren. Dat in tegenstelling tot België waar hevige strijd gevoerd werd en waar vele slachtoffers vielen.
De datum zaterdag 27 augustus 1921 zal niet snel uit het geschiedenisboek over Mierlo verdwijnen. Het was een warme dag in een warm jaar. Er hadden al veel bosbranden gewoed in de omliggende gemeenten en ook in Mierlo.
Allerlei nieuwe wettelijke regelingen aan het begin van de 20e eeuw op het gebied van onder meer volksgezondheid, woningbouw en energievoorziening leidden ertoe dat gemeentebesturen meer personeel in dienst moesten nemen.
Na de eerste Wereldoorlog werd Duitsland door het Verdrag van Versailles verplicht om bijna alle oorlogsvliegtuigen te vernietigen. Slimme ondernemers zagen mogelijkheden om met deze vliegtuigen vracht- en passagiersvluchten uit te voeren.
Het is augustus 1922. Het graan op de akkers is rijp of begint al flink te kleuren. In Mierlo en Mierlo-Hout is door het mooie weer volop leven in de brouwerij. De vrolijke kleuren van bloeiende planten, struiken en bomen en van de kleding, vooral van kinderen, geven een zomers en blij gevoel.
De Tweede Wereldoorlog is voor ons land en dus ook voor Mierlo ingrijpend geweest. Het is vrijwel onmogelijk om in de Canon van Mierlo alles te beschrijven wat er in de periode tijdens en rondom de oorlog gebeurd is.
Wie kent de Mierlose Zwarte kers nou niet? Er doen twee verhalen de ronde over hoe deze kers in Mierlo terechtgekomen is. In het eerste verhaal bezocht de H. Willibrordus, aartsbisschop van Utrecht, op één van zijn tochten ons dorp.
Vandaag de dag is de medische zorg in Nederland voor arm en rijk goed en professioneel geregeld. Hoe was dat vroeger, toen er nog geen collectieve basiszorg was? En hoe is de zorg in Mierlo ontstaan? Waar konden de armen bijvoorbeeld terecht voor medische zorg?
Sinds zijn oplevering in 1957 is de 115 meter hoge televisietoren aan de rand van de Molenheide een bepalend deel van het dorpsgezicht van Mierlo. De belangrijkste reden waarom deze toren op deze locatie staat, is de geografische ligging.
Mierlo als gebiedsaanduiding kennen we vanaf halverwege de 12e eeuw. Daarvoor lagen er gehuchten, maar die hadden geen (h)echte band met elkaar. Vanaf de middeleeuwen tot halverwege de 19e eeuw had Mierlo steeds tussen de 1000 en 2000 inwoners.
Mierlo was rond 1900 een dorp met veel boerderijen en wevershuisjes. Deze verdwenen ten gevolge van het aannemen van de Woningwet van 1902. In die wet werd bepaald dat huizen met lemen buitenwanden niet meer bewoond mochten worden.
“Hallo oma en opa, hier ben ik weer. Ik heb van jullie veel gehoord over de geschiedenis van Mierlo zoals die in de canon van Mierlo is opgeschreven. Het is wel veel echte geschiedenis, maar van de laatste tientallen jaren is er toch ook geschiedenis, of moet het echt heel lang geleden zijn?”