Bij de grote brand in 1921 in de Marktstraat gingen daarnaast nog eens 29 huizen in vlammen op en kwam er een geheel ander straatbeeld terug.
Tot in de jaren 70 van de vorige eeuw was er geen belangstelling om eeuwenoude monumenten en stads- of dorpsgezichten voor het nageslacht te bewaren. Vooral in de jaren zestig van de vorige eeuw werd er massaal gesloopt en gebouwd. Cultuurlandschappen verdwenen en in heel Nederland verrezen wijken met eenzelfde type woningen.
Massaal, niet authentiek en zonder relatie met de historie van de omgeving waarin ze gebouwd werden. Ook in Mierlo zijn vele eeuwenoude boerderijen gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw.
Pas in 1972 werd het gehucht Het Broek uitgeroepen tot beschermd dorpsgezicht en in 1992 werd een provinciale monumentenlijst opgesteld, waarin 60 panden in Mierlo waren opgenomen. Daarmee kon de laatste oude bebouwing die er nog stond, beschermd worden.
Het annexatiespook
Na de annexatie van Mierlo-Hout door Helmond in 1968 zette het gemeentebestuur krachtig in op uitbreiding van de gemeente Mierlo. Er moest hoognodig gebouwd worden en de kerk moest centraler komen te liggen. In een structuurvisie werd aangegeven dat in Mierlo zowel in noord als zuid gebouwd moest worden. Hiervoor waren grote bouwprojecten noodzakelijk. In de zeventiger jaren ging burgemeester Van Kuijk voortvarend te werk. Hij werd niet voor niets gekarakteriseerd als de ‘bouwer’. Allerlei dingen werden achtereenvolgens aangepakt: de ruilverkaveling, de verharding van buitenwegen, de bebouwing van Kerkakkers I en II en de Neerakkers, de aanleg van nieuwe straten, de bouw van de nieuwe basisschool Loeswijk en nieuwe kleuterscholen en niet te vergeten sporthal De Weijer met sport- en tennisvelden.
Er werd niet alleen gebouwd voor de eigen behoefte. Door zijn ligging was Mierlo ook aantrekkelijk voor inwoners of werknemers van de gemeenten Eindhoven en Helmond. Het was de bedoeling om met het bouwen te beginnen aan de rand van het toenmalige dorp, op de weilanden tegenover de kerk. Het lag voor de hand dat daar Kerkakkers I zou komen. Een alternatief zou zijn om te starten aan de overkant van de Geldropseweg, in Luchen. Er werd uiteindelijk voor de eerstgenoemde locatie gekozen, omdat aangesloten kon worden op bestaande wegen en omdat de kerk er centraler door kwam te liggen.
Met al die nieuwe woningen zou Mierlo weer moeten afstevenen op een inwoneraantal van 10.000, zo was de planning. Het inwoneraantal was immers nagenoeg gehalveerd, toen ’t Hout bij Helmond werd gevoegd. Een minimumaantal van 10.000 was nodig om een toekomstige annexatie van het overgebleven Mierlo te voorkomen.
Eerst werden Kerkakkers I en II gebouwd. Kerkakkers I ligt ten zuidoosten van de weg Kerkakkers. Centraal door de buurt loopt de Kanunnik Daemenstraat vanaf de Heilige Luciakerk naar de Santheuvel.
Het deel bij de kerk bestaat uit twee-onder-een-kapwoningen en is eind jaren zestig gebouwd. Het deel bij de Santheuvel bestaat uit vrijstaande woningen. Kerkakkers II is een zogenaamde ‘bloemkoolwijk’ uit de jaren zeventig. De vier straten – Haakakker, Langenakker, Vaanakker en Wersakker – lopen kronkelig door de wijk en hebben veel zijtakken. Tussen deze wegen lopen veel paden. Midden in de buurt, aan een doodlopende zijtak van de Wersakker, ligt basisschool De Kersentuin, voorheen Den Boogert.
Het volgende bouwproject was Neerakkers I, met straten als Dalkruid, de Meidoorn, de Weegbree en de Zonnedauw. Vanwege de ingestorte huizenmarkt in de jaren tachtig van de vorige eeuw, konden velen hun droom om een nieuw huis te bouwen in het plan Neerakkers I niet verwezenlijken. Maar in de jaren ’90 herstelde de huizenmarkt en Neerakkers II werd aangelegd. Opvallend zijn de Zaanse huizen aan de Meester van Busselstraat. In het noordelijk deel kregen de straten namen van bomen, in het zuidelijk deel de namen van granen. In het zuiden van de wijk ligt ook basisschool Puur Sang, voorheen Sint Lucia.
Plan Neerakkers II vormde de uiterste grens voor de bebouwing aan de zuidkant van Mierlo, dit om te voorkomen dat er teveel natuur verloren zou gaan. Een alternatief plan om aan de noordzijde van de Geldropseweg te gaan bouwen werd destijds aangehouden door de gemeenteraad. Blijkbaar werd er in de jaren ’90 al nagedacht over een nieuwbouwwijk in Luchen.
Met het realiseren van de wijken Neerakkers I en II werd de Santheuvel ook steeds langer.
Het was in die jaren nog geen rondweg. Ter hoogte van de Heer Dickbierweg hield de weg op en later kon je ook niet verder rijden dan tot het huidige kruispunt Neerakker/Loeswijk. Tijdens de bouw van Neerakkers I en II werd de Santheuvel een rondweg. Hiervoor werden twee huizen in de Marktstraat gesloopt en werd een rotonde aangelegd.
In de jaren ‘00 werd het plan De Loo met zijn 250 woningen afgerond en in 2007 werd nieuwbouwwijk Loeswijk gerealiseerd. Deze wijk bestaat uit ongeveer honderd woningen in jaren dertigstijl. De straten zijn genoemd naar uilen. Zo zijn er de straatnamen Bosuil, Dwerguil, Kerkuil, Ransuil, Sperweruil, Steenuil en Velduil. Het plan om vanwege de bescherming van ‘t Sang niet meer aan de zuidzijde van Mierlo te bouwen maar aan de noordzijde van de Geldropseweg, lag al jaren op de plank. In 2008 kwam dat dan toch tot uitvoering. In Luchen worden uiteindelijk 750 woningen gerealiseerd. De bouwactiviteiten zijn momenteel nog in volle gang.
